فوم چیست؟ هدف از سیستم اطفا حریق فوم چیست؟
تجمع پایدار حبابها که چگالی کمتری از آب و یا روغن دارد.
هدف توسعه این سیستم، اطفاه حریق گروه B (مایعات قابل اشتعال) می‌باشد. تولید حباب‌هایی با چگالی کمتر از مایعات قابل اشتعال باعث خواهد شد که کف و حبابها بر روی این مایعات اشتعال قرار گیرند و منجر به اطفا حریق مایعات محترق شده شوند. استفاده از سیستم فوم در آشیانه هواپیماها، محل فرود و بلند شدن هلیکوپترها، سالن‌های رنگ، فضاهایی در برگیرنده ماشین‌آلات صنعتی، انبارها، محل بارگیری کامیون‌ها، پمپ بنزین‌ها (سیستم فوم یا سیستم شیمیایی خشک)، مخازن ذخیره مایعات قابل اشتعال و … رایج است.
طرز کار سیستم اطفا حریق فوم
مخلوط شدن آب با نسبتی از کنساتره فوم توسط Proportioner Device (متنساب کننده) تشکیل محلول فوم را خواهد داد و ترکیب محلول فوم با هوا (در نازل‌ها، فوم چمبرها و …) منجر به حباب‌های فوم خواهد شد. که از این حباب ها با توزیع و تخلیه مناسب عملیات اطفا را انجام می‌دهند. در شکل زیر یکی از روش‌های تولید فوم را مشاهده می‌نمایید. در ادامه با انواع سیستم‌های متناسب کننده (Proportioner Device) و نحوه اطفا و نحوه طراحی این سیستم آشنا خواهید شد.
نحوه اطفا حریق توسط فوم
۱- جلوگیری از رسیدن هوا به بخارات قابل اشتعال
۲- جلوگیری از برخاستن بخارات قابل احتراق مواد سوختنی
۳- جدا کردن شعله از سطح سوخت
۴- خنک‌سازی سطح سوخت و فلزات اطراف آن
استاندارهای سیستم اطفا حریق فوم
| NFPA 418 | NFPA 409 | NFPA 16 | NFPA 11 |
| Standard for Heliports | Standard on Aircraft Hangars | Standard for the Installation of Foam-Water Sprinkler and Foam-Water Spray Systems | Standard for Low-, Medium-, and High-Expansion Foam |
| استاندارد فرودگاه هلی‌کوپتر | استاندارد آشیانه هواپیما | استانداردهای نصب اسپرینکلرهای فوم – آب و سیستم‌های پاشش فوم – آب | استاندارد فوم های کم، متوسط و پر توسعه |
برای دریافت تمامی استانداردهای NFPA & FM به صورت رایگان کلیک کنید.
هر سیستم اطفا حریق فوم شامل موارد زیر می‌باشد
۱- کنسانتره فوم (فوم غلیظ)
۲- سیستم تامین کننده آب
۳- تجهیز متناسب کننده آب و فوم (Proportioner Device)
۴- دستگاه‌های تخلیه
انواع کنسانتره‌های فوم
۱- کنسانتره فوم پروتئینی – (RP)
۲- کنسانتره فوم فلوئور پروتئین – (FP)
۳- کنسانتره فوم فیلم فلوئور پروتئین – (FFFP)
۴- کنسانتره فوم فیلم آبی فلوئور پروتئین – (AFFF)
۵- کنسانتره فوم مقاوم در برابر الکل – (AFFF)
کلاس‌بندی انبساط فوم‌ها مطابق NFPA 11
| انبساط کم | کمتر از ۲۰ |
| انبساط متوسط | بین ۲۰ – ۲۰۰ |
| انبساط زیاد | بیش از ۲۰۰ |
طرز کار دستگاه متناسب کننده (Proportioning Device)
مایعات قابل اشتعال و قابل احتراق
اگر نقطه اشتعال (flash pont) بیش از۳۷/۸ سانتی‌گراد باشه = مواد قابل اشتعال
اگر نقطه اشتعال (flash pont) کمتر از ۳۷/۸ سانتی‌گراد باشه = مواد قابل احتراق
مایعات قابل احتراق طبق تعریف NFPA 11
- مایعات قابل احتراق کلاس II: هر مایعی که نقطه اشتعال آن بین ۳۷/۸ تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد باشد.
- مایعات قابل احتراق کلاس IIIA: هر مایعی که نقطه اشتعال آن بین ۶۰ تا ۹۳ درجه سانتی‌گراد باشد.
- مایعات قابل احتراق کلاس IIIB: هر مایعی که نقطه اشتعال آن بیش از ۹۳ درجه سانتی‌گراد باشد.
مایعات قابل اشتعال طبق تعریف NFPA 11
- مایعات قابل اشتعال کلاس I: هر مایعی که نقطه اشتعال آن کمتر ۳۷/۸ درجه سانتی‌گراد باشد.
- مایعات قابل اشتعال کلاس IA: هر مایعی که نقطه اشتعال آن کمتر از ۲۲/۸ سانتی‌گراد و نقطه جوش آن زیر ۳۷/۸ سانتی‌گراد باشد.
- مایعات قابل اشتعال کلاس IB: هر مایعی که نقطه اشتعال آن کمتر از ۲۲/۸ سانتی‌گراد و نقطه جوش آن بالای ۳۷/۸ سانتی‌گراد باشد.
- مایعات قابل اشتعال کلاس IB: هر مایعی که نقطه اشتعال آن بیشتر از ۲۲/۸ و کمتر از ۳۷/۸ سانتی‌گراد باشد.
دستگاه‌های متناسب کننده
| premix foam system | Venturi type Proportioning | Portable line Proportioning | Pressure Proportioning | Jet Pump Proportioning |
| Balanced pressure Proportioning | Inline Balanced Pressure Proportioning | Around the pump Proportioning | Portable Nozzle Proportioning | Bladder tank Proportioning |
مکان هایی که طبق NFPA 11 فوم انبساط متوسط و زیاد باید Venturi type Proportioningاستفاده نمود
۱- مواد قابل احتراق معمولی
۲- مایعات قابل احتراق و قابل اشتعال
۳- موارد ۱ و ۲
۴- گاز طبیعی مایع شده (فقط فوم با انبساط زیاد)
مکان هایی که طبق NFPA 11 فوم انبساط متوسط و زیاد نباید استفاده نمود
۱- مواد شیمیایی همچون سلولز نیترات که برای پایداری احتراق اکسیژن آزاد می‌کنند.
۲- تجهیزات الکتریکی بدون محافظت
۳- فلزات واکنش‌پذیر با آب مانند سدیم و پتاسیم
۴- گازهای مایع شده قابل اشتعال (به غیر از گاز طبیعی)
کاربردهای فوم با قابلیت انبساط زیاد
۱- آشیانه هواپیماها
۲- انبارها
۳- …
مکان‌هایی که باید از فوم با انبساط کم استفاده نمود
۱- Outdoor Storage Tank
۲- Diked Area
۳- Non Diked spill areas
۴- Loading rack
طراحی سیستم اطفا حریق فوم مطابق NFPA 11
۱- مساحت ناحیه طراحی (مساحتی که می‌خواهیم توسط فوم پوشش داده شود)
۲- تجهیز تخلیه فوم
۳- نرخ تخلیه (gpm/ft^2)
۴- غلظت فوم
۵- زمان تخلیه
نحوه تولید فوم