این ویدیو شامل دو بخش است که هر دو ویدیو در زیر هم برای شما عزیزان آورده شده است.
در این ویدیوها به موضوعات زیر پرداخته میشود: (نکته: موارد ذکر شده تیترهای موضوعات صحبت شده در ویدیو است و توصیه ما به شما این است که ویدیو را کامل ببینید، زیرا تمامی مطالب گفته شده در ویدیو به صورت متن نوشته نشده است)
موارد مطرح شده در بخش اول:
آشنایی با شیر آلات و نحوه عملکرد آنها :
۱) OS&Y
۲) WATER FLOW SWITCH / INDICATOR / DETECTOR
۳) BUTTERFLY INDICATOR VALVE
۴) WET ALARM CHECK VALVE
۵) CHECK VALVE
۶) TEST AND DRAIN
۷) FIRE DEPARTMENT CONNECTION
ابتدا به یک نکته بپردازیم :
به طور کلی ما یک سری از این شیرالات را بر روی سر خط یا خطی که به سیستم اسپرینکلر می‌رسد قرار می دهیم و یک سری دیگر از این شیر آلات را بر روی رایزر قرار می دهیم.
۱) OS&Y یا شیر دروازه‌ای ساقه بلند
شیری که در ابتدای رایزر قرار می گیرد که به نام کامل Outside Stem And Yoke که مخفف آن OS&Y شناخته می شود.
که دارای یک ساقه بلند است ( که در داخل ایران این شیر را به نام ساقه بلند می شناسند ) در مواقعی که این شیر باز هست این ساقه ها نمایان هستند و این شیر از نوع GATE VALVE یا دروازه‌ای می باشد.
در زمانی که این شیر به صورت باز قرار گیرد سیال بدون برخورد به جداره های این شیر یا دیسک یا GATE به حرکت طبیعی خود ادامه می دهد.
این شیر در خط مکش و دهش پمپ مورد استفاده قرار می گیرد علت استفاده این شیر در خط مکش به علت عدم برخورد آب به جداره های آن است که باعث می شود جهت جریان تغییر نکند و جریان Turbulent یا مغشوش نشود.
یکی از مزایای این شیر این است که به علت وجود ساقه های بلند شخص از راه دور می تواند تشخیص دهد شیر باز است یا بسته.
اگر اپراتور در داخل موتورخانه حضور ندارد که بدانند شیر باز است یا بسته میتوان با نصب Tamper Switch بر روی آن از باز یا بسته بودن شیر با خبر شود.
۲) WATER FLOW SWITCH / INDICATOR / DETECTOR یا فلوسوییچ
فلوسوئیچ وظیفه تشخیص حرکت جریان آب را دارد. در صورت حرکت سیال یک سیگنال برای پنل اعلام حریق ارسال می‌کند که این سیگنال از جنس Fire یا حریق است.
روی فلوسوئیچ جهت نصب هم مشخص شده است همچنین بر روی فلوسوئیچ مشخصات آن موجود است که به طور مثال اگر آب بین ۴ تا ۱۰ گالن بر دقیقه عبور کند سیگنال آلارم را به پنل اعلام حریق ارسال خواهد کرد.
۳) BUTTERFLY INDICATOR VALVE یا شیر پروانه‌ای دارای نشانگر
این شیر مانند شیر دروازه ای یک شیر قطع کن می باشد و بر روی آن یک نشانگر قرار دارد که به ما نشان می دهد شیر باز هست یا بسته. البته برای صحت باز بودن این شیر باید شیر تخلیه باز کرده و عدد مانومتر خوانده شود و در صورتی که فشار خیلی افت پیدا نکند، نشان دهنده باز بودن کامل شیر است.
از طرف دیگر فلوسوییچ‌ها توسط یک سری سیم به پنل اعلام حریق متصل می شوند در صورت بسته شدن شیر سیگنال Fault یا خطا بر روی پنل ما نشان داده می شود.
یک نکته که باید توجه کرد این است که دیسک این شیر با سیالی که در حال حرکت است در تداخل است و به همین خاطر است که در ورودی پمپ از این شیر نمی توان استفاده کرد، چون باعث ایجاد Turbulent در مسیر مکش پمپ و در نتیجه کاویتاسیون و آسیب رساندن به پمپ خواهد شد.
۴) WET ALARM CHECK VALVE یا شیر یکطرفه هشدار دهنده
وظیفه اصلی آن مثل شیر یکطرفه می‌باشد که یکسری ادوات اضافه تری بر روی آن قرار دارد این ادوات به دلایل زیر به این شیر اضافه شده است:
۱) زنگ آبی
زمانی که آب از شیر یکطرفه عبور پیدا کند وارد یک لوله و سپس وارد زنگ آبی میشود. این موضوع باعث می شود این زنگ توسط جریان آب به صدا در بیاید.
۲) منبع تاخیر یا Retard Chamber
کاربرد منبع تاخیر به این دلیل است که در صورتی که نوسان فشار داشته باشیم، یک مقدار آب از شیر یکطرفه عبور می‌کند و آب وارد لوله چنبر میشود، حال اگر فقط نوسان فشار باشد (حریقی رخ نداده باشد) آب از پایین این چنبر که سوراخ است خارج می شود و زنگ آبی به صدا در نخواهد آمد و پرشر سوییچ نیز اعلام حریق نمی‌کند.
اگر نوسان فشار زیاد باشد آب این چمبر را پر می کند و زنگ مکانیکی یه صدا در امده و پرشر سوئیچ سیگنالی به پنل اعلام حریق ارسال می کند.
در NFPA از این شیر به عنوان آلارم ولو (Alarm VAlve) هم نام برده شده است.
از مشکلات این منبع می توان به بحث خورندگی اشاره کرد، برای جلوگیری از .قوع این اتفاق ما باید تست های ماهانه و سالانه داشته باشیم تا متوجه شویم شیر در چه حالتی و شرایطی قرار دارد، اگر شیر حالت خوردگی داشته باشد و داخل آن خورده شده باشد باید شیر تعویض ویا تعمیر گردد. (تعمیر شیرآلات مطابق با NFPA مجاز است)
۵) CHECK VALVE یا شیر یکطرفه
شیر یکطرفه در تاسیسات کاربرد زیادی دارد که به سه صورت دیسکی، دریچه‌ای و سوپاپی می باشد که فقط آب را از یک جهت اجازه انتقال می دهد و در زمانی که رایزر مشترک داشته باشیم ( رایزری که هم برای اسپرینکلر استفاده بشود و هم برای جعبه آتشنشانی یا همان لوله های ایستاده) حتماً باید شیر یکطرفه در نظر گرفت. (البته بهتر است در صورتی که رایزر اسپرینکلر با جعبه‌ها هم مشترک نبود، باز هم از شیر یکطرفه استفاده نمود)
۶) TEST AND DRAIN شیر تست و تخلیه
همانطور که از اسم آن پیداست این شیر (تست و تخلیه) هم برای تست سیستم و هم برای تخلیه سیستم اسپرینکلر استفاده می شود.
در سیستم تر می توان شیر تست در ابتدای رایزر یا در انتهایی ترین مسیر لوله کشی استفاده نمود، البته باید به ایننکته توجه نمود که آب داخل سیستم اسپرینکلر بایستی به طور کامل تخلیه شود، در غیر این صورت بایستی از سیستم تخلیه اضافی مطابق با استاندارد NFPA13 استفاده نمود.
شیر تست و تخلیه می‌تواند در سه حالت نرمال، تست و تخلیه قرار گیرد.
همانطور که می‌دانید در حالت تست سایز خروجی از شیر تست باید به اندازه اوریفیس کوچکترین اسپرینکلری باشد که در سیستم کار شده است زیرا به جای اینکه بالب (حباب) یک اسپرینکلر ترکانده شود تا متوجه شویم سیستم تشخیص جریان آب ما درست کار می کند یا نه می توان از این شیر استفاده نمود.
در سیستم خشک که بعداً درباره آن صحبت می‌کنیم شیر تست ما باید در انتهای ترین مسیر و در انتهای ترین شاخه قرار بگیرد زیرا زمان رسیدن آب به انتهای ترین شاخه برای ما بسیار مهم است.
۷) FIRE DEPARTMENT CONNECTION یا سیامی
این شیر به اسم های FDC یا FIRE DEPARTMENT CONNECTION یا SIAMESE شناخته می‌شوند.
از این شیر ها برای اتصال شیلنگ ماشین آتش نشانی به سیستم لوله ایستاده و اسپرینکلر استفاده میشود. آب از ماشین های آتش نشانی توسط این شیر به رایزر سیستم اطفای حریق کردیم منتقل میشود. بعد از اتصال شیر سیامی دو عدد شیر یکطرفه (مجاز به استفاده از شیر قطع کن نیستیم) در مسیر آن قرار می دهیم که آب سیستم اسپرینکلر ما تخلیه نشود.
شیر سیامی می‌تواند بعد از آلارم ولو وصل شود ولی در برخی از سیستم ها مجاز نیستیم که بعد از آلارم ولو شیر سیامی را وصل کنیم مثل سیستم خشک.
موارد مطرح شده در بخش دوم:
۱) آشنایی با انواع پمپ های آتش نشانی
۲) آشنایی با انواع مخازن آتش نشانی
۳) آشنایی با انواع کلاس های سیستم لوله ایستاده
۴) آشنایی با رفرنس های طراحی سیستم اطفاء حریق آبی( داخلی – بین المللی )
۱) آشنایی با انواع پمپ های آتش نشانی :
نکته :
وجود جوکی پمپ در سیستم آتش نشانی الزامیست. به منظور ایجاد پیش فشار در سیستم و جبران افت فشار به دلیل نشتی سیستم، از جوکی پمپ استفاده می شود. وظیفه اصلی جوکی پمپ این است که در صورت وجود نشتی ( هرچند اندک ) در مدار اطفاء حریق، به عنوان اولین الکتروپمپ وارد مدار شود و از روشن شدن الکتروپمپ اصلی که دارای توان بالاتر است جلوگیری کند.
هد الکتروپمپ جوکی باید اندازه هد پمپ های اصلی و دبی آن طبق ضوابط استان تهران و استاندارد NFPA از یک اسپرینکلر بایستی کمتر باشد.
حال انواع الکتروپمپ های آتش نشانی:
پمپ های آتش نشانی می تواند از نوع خطی، دومکشه، مکش از ته، دیزل یا توربینی باشد.که میتوان در سیستم اطفا حریق از آن ها استفاده کرد
۲) آشنایی با انواع مخازن آتش نشانی :
مخزن ها می توانند نوع و ابعاد مختلفی ساخته شوند مانند مخزن آب که در ارتفاع ساخته میشود یا مخزن فلزی، مخزن چوبی، مخزن تحت فشار فلزی و یا آب رودخانه که مقام ذی صلاح تشخیص بدهد که این رودخانه می توان آب مورد نیاز سیستم اطفاء حریق را تامین کند.
داخل ایران از مخازن مدولار کامپوزیتی، مخزن فلزی و پلاستیکی استفاده می شود.
۳) آشنایی با انواع کلاس های سیستم لوله ایستاده :
سیستم لوله ایستاده طبق NFPA 14به ۳ کلاس دسته بندی می شود
۱) کلاس ۱
۲) کلاس ۲
۳) کلاس ۳
حال درباره این کلاس ها توضیحات مختصری خواهیم داد.
۱) کلاس ۱
کلاس ۱ دارای یک انشعاب ۱/۲ ۲ اینچ است که حداقل فشار پشت آن ۱۰۰PSI و حداکثر ۱۷۵PSI می باشد.
۲) کلاس ۲
کلاس ۲ خیلی شبیه به جعبه های آتش نشانی است که در داخل ایران استفاده میشود، که دارای یک انشعاب ۱/۲ ۱ اینچ است. که حداکثر فشار آن ۱۰۰PSI می باشد.
۳) کلاس ۳
این کلاس ترکیبی از کلاسهای ۱ و ۲ می باشد که دارای یک انشعاب ۱/۲ ۲ اینچ و یک انشعاب ۱/۲ ۱ می باشد و حداقل فشار ۱۰۰PSI و حداکثر ۱۷۵PSI می باشد.
نکته :
تا این قسمت از آموزش باید متوجه شده باشید که کلاس هایی که با هم بررسی کردیم از شیلنگ آتش نشانی استفاده نشده است.
چون استاندارد NFPA 14 اعتقاد بر این دارد که شخصی با این تجهیزات کار می‌کند باید حتما آموزش‌دیده باشد.
و دلیل این امر بر این است که فشار سیستم نزدیک به ۱۰۰PSI است و شخصی که آموزش ندیده باشد توانایی کار با این فشار و سیستم را ندارد پس به همین دلیل در لوله های ایستاده از شیلنگ آتش نشانی استفاده نمی‌شد.
۴) کلاس ۴ (صرفا در ایران است و در تقسیم بندی NFPA14 جایی ندارد)
این کلاس در داخل کشور استفاده میشود و مطابق با ضوابط NFPA نمی باشد. و تا حدودی نزدیک به مفهوم Small Hose Connection در NFPA 13 فصل ۱۶ می باشد.
با این تفاوت که حداقل فشار جعبه در ضوابط تهران ۵۸٫۸PSI و برای Small Hose Connection همان فشار پشت اسپرینکلر است.
این کلاس دارای یک انشعاب ۱/۲ ۱ اینچ با یک انشعاب ۳/۴ اینچ است که انشعاب ۱/۲ ۱ اینچ برای آتش نشان ها و انشعاب ۳/۴ اینچ که دارای یک شلنگ نواری نیمه سخت است برای پرسنلی که در داخل آن مکان هستند قرار داده شده است.
حال یک سوال که خیلی از دوستان می پرسند این است که فایر باکس و فایر هوزریل چه فرق و تفاوتی با هم دارند؟
فایر باکس به این صورت است که دارای ۲ انشعاب ۱/۲ ۱ اینچ و یک شلنگ نواری است.
فایر هوزریل دارای دو انشعاب ۱/۲ ۱ و ۳/۴ اینچ می باشد و دارای شیلنگ نیمه سخت است.
برای استفاده از جعبه فایرباکس ها باید شلنگ نواری را کاملاً باز کرده و سپس جریان آب را برقرار کرده ولی در داخل هوزریل ها به دلیل وجود شلنگ نواری نیمه سخت در هر زمان میتوان شیر آب را باز نمود
نکته :
طبق ضوابط استان تهران در ساختمان های گروه S3 در ساختمان هایی با کاربری تجاری و پارکینگ ها بایستی از هوزریل و هوزرک استفاده شود.
۴) آشنایی با رفرنس های طراحی سیستم اطفاء حریق آبی( داخلی – بین المللی )
رفرنس های خارجی طراحی سیستم اطفای حریق
اگر بخواهیم مطابق با استاندارد های خارجی سیستم کنترل و اطفاء حریق را طراحی کنیم بایستی:
برای پمپ های آتش نشانی از NFPA 20
برای لوله های ایستاده از NFPA 14
برای سیستم اسپرینکلر از NFPA 13
برای تعمیرات و نگهداری سیستم اسپرینکلر از NFPA 25 استفاده کنیم.
استفاده نماییم.
همواره مطالعه استانداردهای NFPA را توصیه می‌کنیم زیرا که این استاندارد پیشرو در ضوابط و قوانین حریق در دنیا هستند.
نکته :
شما می توانید تمامی این استانداردها را در کانال EDUFIRE_NFPA دانلود نمایید.
رفرنس های داخلی طراحی سیستم اطفای حریق:
استانداردهای داخلی ما شامل مبحث سوم مقررات ملی و چند نشریه به عناوین ضوابط ملاک عمل سامانه های اطفاء حریق، دستورالعمل نصب سیستم های لوله ها ایستاده و شیلنگی آتش نشانی، دستورالعمل طراحی و نصب شبکه های بارنده خودکار اطفا حریق ( اسپرینکلر ) نشریه ۸۲۲ می باشد.